Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Hypericum spp.
Γένος: Hypericum
Οικογένεια: Clusiaceae / Κλουσιίδες
Συχνές ονομασίες: St John’s wort / Υπερικόν το διάτρητον, βαλσαμόχορτο, υπερικό, βάλσαμο, σπαθόχορτο, σπαθίδα.
Αειθαλές, ανθοφόρο, θαμνώδες φυτό με το ύψος του να φτάνει το ένα μέτρο κι άνθη σε έντονο κίτρινο χρώμα, τα οποία εμφανίζονται περίπου στα μέσα Ιουνίου.
Το φυτό χρησιμοποιούνταν ήδη από την αρχαιότητα για την πληθώρα των θεραπευτικών του ιδιοτήτων κι αποτελούσε ιατρικώς πολύτιμο βότανο – πανάκεια το επονομαζόμενο «υπερικό», αναφερόμενο στα κείμενα τους από τους Ιπποκράτη, Θεόφραστο, Διοσκουρίδη κ.ά. Το φυτό είχε και μυστικιστική δράση και χρησιμοποιούνταν για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Η μυστικιστική δράση του φυτού συνεχίστηκε και κατά τους χριστιανικούς χρόνους, γνωστό κι ως «βότανο του Αγίου Ιωάννη». Πιθανώς να προκύπτει το όνομα αυτό από τους ιππότες του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι ιππότες, κατά τη διάρκεια των μαχών στις Σταυροφορίες, θεράπευαν με το βότανο αυτό τις πληγές τους .
Αποτελεί ένα από τα πιο μελετημένα βότανα. Φέρει πληθώρα βιολογικά ενεργών ουσιών με έρευνες να αποδεικνύουν τη φαρμακευτική δράση κι αποτελεσματικότητα του βοτάνου. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές χρήσεις του ως αντιφλεγμονώδες, επουλωτικό τραυμάτων από σπαθί από όπου προκύπτει κι η ονομασία σπαθόχορτο, ως αντισηπτικό κι ηρεμιστικό.
Η ονομασία «υπερικόν» αποτελείται από δύο συνθετικά «υπέρ» + «εικών» που σημαίνει ότι «το φυτό είναι υπεράνω της εικόνας» με διττή έννοια, είτε επειδή θεωρούνταν υπεράνω της δύναμης των Θείων, με υπερφυσικές δηλαδή δυνάμεις, είτε επειδή παραδοσιακά τοποθετούνταν επάνω από το εικόνισμα του Αγίου Ιωάννη κατά την ημέρα του εορτασμού του. Υπάρχει μία ακόμη θεωρία, κατά την οποία ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από τις «υπό» + «ερείκη» λόγω της συχνότητας εμφάνισης του κάτω από φυτά του γένους της ερείκης.
Υπάρχουν διάφορα είδη υπερικού αυτά με πιο γνωστά αυτά με τη λαϊκή ονομασία βαλσαμόχορτο και σπαθόχορτο. Στον Κήπο μας θα συναντήσετε τα παρακάτω είδη:
-
- Hypericum perforatum (St. John’s wort) – Υπερικόν το διάτρητον (βαλσαμόχορτο), με κίτρινα άνθη και χαρακτηριστικές μαύρες κηλίδες στα φύλλα του, αν τα κοιτάξει κανείς στο φως, που μοιάζουν σα διάτρητα, το οποίο χρησιμοποιείται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Θα το βρείτε στον Κήπο μας στο Κήπο του Διοσκουρίδη.
- Hypericum perfoliatum (St. John’s wort) – Yπέρικο το περιβλαστόφυλλο (σπαθόχορτο). Όμοιο σε μορφή με το είδος Hypericum perforatum με μικρές διαφορές μεταξύ τους ως προς το σχήμα των φύλλων. Χρησιμοποιείται, ομοίως, για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Θα το βρείτε στον Κήπο μας στο Κήπο του Θεόφραστου.
- Hypericum androsaemum L.(tutsan, sweet amber) – Υπερικό το ανδρόσαιμο, με μικρά κίτρινα άνθη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και κοκκινωπούς καρπούς το φθινόπωρο, το οποίο χρησιμοποιείται στην ανθοκομία ως καλλωπιστικό. Θα το βρείτε σε διάφορα σημεία στον Κήπο μας.
- Hypericum calycinum (Rose of Sharon, Aaron’s beard, gold flower) – Υπέρικο το μεγακάλυκο, με μεγάλα κίτρινα άνθη, το οποίο χρησιμοποιείται στην κηποτεχνία ως καλλωπιστικό. Θα το βρείτε σε διάφορα σημεία στον Κήπο μας.