Χωνάκι - Convolvulus 1

Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Convolvulus arvensis, C. cneorum, C.mauritanicus

Γένος: Convolvulus

Οικογένεια: Apiaceae
Συχνές ονομασίες: Field bindweed, Shrubby bindweed / Κονβόλβουλος ο αρουραίος, χωνάκι, περικοκλάδα, αρουραία, περδικούλι, ελξίνη, κισσάμπελος, κονβόλβουλος, περικοκλάδι.

Αναρριχητικό, ποώδες πολυετές φυτό αποτελούμενο από στενά, λογχοειδή φύλλα και μασχαλιαία λευκά ή ροζ ή μωβ (αναλόγως το είδος), χοανοειδή άνθη, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε μια σφαιρική έως ωοειδής κάψουλα, η οποία περιέχει συνήθως 4 συμπιεσμένους, σφαιροειδείς, σπόρους σε σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα.

Συναντάται σε διάφορες χώρες της υφηλίου αλλά είναι εγγενές στην Ευρασία. Αναπτύσσεται πολύ γρήγορα, ειδικά όταν ανταγωνίζεται τα γειτονικά του φυτά σε θρεπτικά συστατικά, υγρασία, φως και χώρο, με αποτέλεσμα, τα γειτονικά φυτά να πνίγονται, οδηγώντας σε μείωση της βιοποικιλότητας και μείωση της απόδοσης των κηπευτικών κυρίως φυτών. Ο έλεγχος αυτού του είδους φυτού καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολος λόγω της μακροζωίας των σπόρων του στο έδαφος (έως 20 έτη) καθώς και της ικανότητας ακόμη και μικρών θραυσμάτων ριζώματος να παράγουν νέους βλαστούς. Η καταστροφή που επιφέρει δεν το καθιστά στα αγαπητά φυτά αλλά συνήθως επικαλείται ως ζιζάνιο. Το φυτό όμως παρουσιάζει, βάσει σύγχρονων ερευνών φαρμακευτικές ιδιότητες κι επίσης χρησιμοποιείται ως αρωματικό στην παρασκευή λικέρ.

Το φυτό ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Διοσκουρίδης, ο μεγαλύτερος φαρμακολόγος και βοτανολόγος της αρχαιότητας, στο έργο του «Περί ύλης ιατρικής» αναφέρει το φυτό ως «ἑλξίνη» και σημειώνει τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αντιπυρετικό, αλλά και κατά των τσιμπημάτων της αράχνης. Επίσης, το φυτό αποκαλούνταν, όπως ο ίδιος αναφέρει, κι ως ἀμερσίνην,  κισσάμπελον, ἑλξῖτιν,  καννοχερσαία,  ἀμελξίνην,  συκοτράγος, ψυχουλκός,  κιττάμπελον, κισσάνθεμον, ἀνατεταμένον καλοῦσιν. Αναφέρει, επίσης ότι οι Ρωμαίοι το αποκαλούσαν βούλουκρουμ μίνους κι οι Αιγύπτιοι απάπ. Ο πατέρα της βοτανικής Θεόφραστος το αναφέρει ως ”ἰασιώνη“, από τη λέξη ίασις, δηλαδή θεραπεία. Σύγχρονες έρευνες αποδίδουν σε είδη του γένους Convolvulus φαρμακευτικές ιδιότητες κυρίως για διάφορες νευρολογικές παθήσεις, αλλά του αποδίδονται και ανοσσορυθμιστική, αντιμικροβιακή, αντιδιαβητική και καρδιοπροστατευτική δράση, καθώς επίσης φαίνεται ότι παρουσιάζει θετική επίδραση κατά της εγκεφαλικής παράλυσης (CP).

*Ο Βοτανικός Κήπος «Ζέλιος Γη» δε φέρει ευθύνη για τυχόν παρενέργειες από τη χρήση – κατανάλωση των φυτών και βοτάνων . Σας συστήνουμε να συμβουλεύεστε πάντοτε το θεράποντα ιατρό σας πριν προβείτε στη χρήση οποιουδήποτε φαρμακευτικού φυτού.