Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Aristolochia gigantea
Γένος: Aristolochia
Οικογένεια: Aristolochiaceae
Συχνές ονομασίες: birthwort , Brazilian Dutchman's pipe, giant pelican flower / Αριστολοχία, φλεμονόχορτο, αμπελοκλάδι, στιβάνια του λαγού, αμπελοκλαδόριζα.
Αναρριχητικό, καλλωπιστικό, ανθοφόρο φυτό με καρδιόσχημα φύλλα και βελούδινα, μπορντό με λευκά στίγματα, αρωματικά άνθη, δίχως πέταλα, που από πολλούς περιγράφονται ως ανθρώπινο έμβρυο μέσα στη γυναικεία μήτρα. Η καταγωγή του φυτού είναι από τη Νοτ. Αμερική.
Το φυτό παρουσιάζει έναν πολύ ιδιαίτερο μηχανισμό γονιμοποίησης του. Συγκεκριμένα, το δυνατό άρωμα των λουλουδιών του προσελκύει τα έντομα, κυρίως τις μύγες. Η μύγα εισέρχεται στο εσωτερικό του περιάνθιου σωλήνα, ο οποίος είναι καλυμμένος με λεπτά, κατευθυντήρια τριχίδια, που επιτρέπουν την είσοδο στην μύγα αλλά εμποδίζουν την έξοδο της, με αποτέλεσμα η μύγα να παραμένει προσωρινά, παγιδευμένη για 24 περίπου ώρες, εντός του λουλουδιού. Εκεί καθαρίζεται-ξεσκονίζεται από τη γύρη των προηγούμενων φυτών που είχε επισκεφθεί και γεμίζει με τη γύρη της αριστολοχείας. Στη συνέχεια τα τριχίδια χαλαρώνουν, η μύγα απελευθερώνεται και μεταφέρει με το πέταγμα της τη γύρη.
Το φυτό αυτό είναι γνωστό στην Ελλάδα από την αρχαιότητα (5ος π.Χ αιώνας) για τις θεραπευτικές του ιδιότητες κυρίως για γυναικολογικά προβλήματα. Το όνομα του φυτού έχει ελληνική προέλευση και, συγκεκριμένα, προέρχεται από τις λέξεις άριστος + λοχεία, δηλαδή καλός τοκετός και αναφέρεται στη παραδοσιακή χρήση του νωπού χυμού του φυτού στην πρόκληση τοκετού. Αντίστοιχα, το παραδοσιακό όνομα του στην αγγλική γλώσσα είναι birthwort, που σημαίνει το βότανο της γέννας. Ο Διοσκουρίδης, τον 1ο αιώνα μ.Χ., έγραφε «…άριστα βοηθείν ταις λοχοίς» και συνιστούσε το φυτό σαν βοήθημα στον τοκετό.
Σήμερα, η σύγχρονη επιστήμη αναφέρει ότι πρόκειται για δηλητηριώδες φυτό. Τα φύλλα του είναι τοξικά για τις προνύμφες των πεταλούδων και κατά συνέπεια αποτελούν δηλητηριώδη τροφή και για τα πτηνά. Το αριστολοχικό οξύ που περιέχει το φυτό είναι επιβλαβές και για τον ανθρώπινο οργανισμό, κυρίως νεφροτοξικό.
*Ο Βοτανικός Κήπος «Ζέλιος Γη» δε φέρει ευθύνη για τυχόν παρενέργειες από τη χρήση – κατανάλωση των φυτών και βοτάνων . Σας συστήνουμε να συμβουλεύεστε πάντοτε το θεράποντα ιατρό σας πριν προβείτε στη χρήση οποιουδήποτε φαρμακευτικού φυτού.