Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Myrtus communis
Γένος: Myrtus
Οικογένεια: Myrtaceae / Μυρτίδες
Συχνές ονομασίες: Myrtle, common myrtle, german myrtle, roman myrtle, true myrtle / μύρτος ο κοινός, μυρτιά, μυρσίνη, σμυρτιά, μερσινιά, μερτιά.
Αειθαλής, μεσογειακός θάμνος που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 3 μέτρα. Φέρει σκουροπράσινα, λογχοειδή, οξύληκτα, αρωματικά φύλλα, λευκά άνθη και σχεδόν σφαιρικούς, σκουρόχρωμος έως μαύρους καρπούς. Τα φύλλα της , αν τα κοιτάει κάποιος στον ήλιο, φαίνονται σαν διάτρητα. Πρόκειται για τις κηλίδες που περιέχουν το αιθέριο έλαιο της, το μυρτέλαιο και τα φύλλα της συγκομίζονται κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Το φυτό χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στην κοσμετολογία, στη φαρμακευτική, στην τορνευτική και στην καλαθοπλεκτική.
Το φυτό αναφέρεται σε διάφορους μύθους στην ελληνική μυθολογία αλλά και κι από τους αρχαίους ιατρούς και φαρμακολόγους για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Στην Κύπρο αποτελούσε το ιερό φυτό της Αφροδίτης στην Πάφο, πίσω από το οποίο κρύφτηκε η θεά όταν “γεννήθηκε” και βγήκε γυμνή από τη θάλασσα. Ως φυτό της Αφροδίτης πέρασε στην ανθρώπινη συνείδηση ως σύμβολο ομορφιάς και νεότητας.
Οι κηλίδες στα φύλλα του φυτού για τους αρχαίους Έλληνες ήταν οι τρύπες που έκανε η σύζυγος του βασιλιά της Αθήνας Θησέα, Φαίδρα, με τη βελόνα της στα φύλλα του φυτού ως ξέσπασμα αμηχανίας κι αγωνίας, καθώς έβλεπε κρυφά το θετό γιο της Ιππόλυτο να γυμνάζεται και τον ερωτεύτηκε αλλά αυτός δεν ανταποκρίθηκε στον έρωτά της. Η μυρτιά θεωρήθηκε για τους Έλληνες ως το φυτό του έρωτα κι έπλεκαν στεφάνια από τα κλαδιά της, αποτελώντας στη συνέχεια και σύμβολο του γάμου.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρεται στο φυτό ως “μυρσίνινον”και το διακρίνει σε άγριο κι ήμερο κι αποδίδει στο έλαιο του στυπτικές, σκληρυντικές, επολωτικές κι αντιιιδρωτικές ιδιότητες, αναφέροντας το φάρμακο για ραγάδες κι εξανθήματα. Στη λαϊκή, παραδοσιακή ιατρική τα φύλλα της μυρτιάς χρησιμοποιήθηκαν ως τονωτικό, στυπτικό, στην επούλωση πληγών, σε διαταραχές του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος, ως αντισηπτικό, αντικαταρροϊκό καθώς κι ως θεραπεία παθήσεων του στήθους.
Στον Βοτανόκηπο μας θα βρείτε επίσης το υποείδος Myrtus communis var. compacta στο οποίο φαίνεται ότι αναφέρεται ο πατέρας της βοτανικής Θεόφραστος (371 – 287 π.Χ.) στο εννιάτομο έργο του «Περὶ φυτῶν ἱστορίαι» που θεωρείται από τα πρώτα συγγράμματα στον τομέα της βοτανικής, υπό την ονομασία “μύρτος ή μυρρίνη”. Ενώ σε διάφορα σημεία στον Κήπο μας θα θαυμάσετε και τη ξεχωριστή ποικιλία Myrtus communis “Flore Pleno” με τα αρωματικά, δερματώδη, αρκετά μεγάλα φύλλα και τα πανέμορφα, λευκά, διπλά άνθη.
Η μυρτιά δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις. Προτιμάει τις ηλιόλουστες έως ημισκιερές θέσεις φύτευσης. Ως αυτοφυές συναντάται, συνήθως, κοντά σε λίμνες και ποταμούς, ένδειξη ότι αποτελεί υδρόφιλο φυτό κι απαιτεί τακτικά ποτίσματα ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. Ιδανική για παραθαλάσσιες φυτεύσεις αλλά και για περιοχές με υψηλά ποσοστά ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
