Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Helianthus anuus
Γένος: Helianthus
Οικογένεια: Asteraceae (Compositae)
Συχνές ονομασίες: (common) sunflower, comb flower, golden flower of Peru / Ηλίανθος, ήλιος.
Ταχείας ανάπτυξης, ετήσιο, θαμνώδες φυτό αποτελούμενο από τριχωτά στελέχη με πλατιά, οβάλ φύλλα με τριχίδια. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ανθοφορεί με μεγάλα, εντυπωσιακά, λαμπερά άνθη σε σχήμα μαργαρίτας, με κατακίτρινα πέταλα γύρω από ένα καστανόχρωμο κέντρο. Τα άνθη φύονται επάνω σε σχεδόν άκαμπτους, κατακόρυφους, επιμήκεις μίσχους, οι οποίοι διακλαδίζονται από το μέσο του ύψους τους και πάνω.
Στο καστανόχρωμο κέντρο του φυτού υπάρχουν οι εδώδιμοι καρποί του, οι ηλιόσποροι, οι οποίοι είναι βρώσιμοι ως ξηροί καρποί και καταναλώνονται ωμοί ή ψημένοι, κι είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς σε ψωμιά, σαλάτες κ.ά. Τα πέταλα, επίσης, χρησιμοποιούνται ως γαρνιτούρα σε σαλάτες.
Σε χώρες του νοτίου ημισφαιρίου το φυτό χρησιμοποιήθηκε από τη λαϊκή – παραδοσιακή ιατρική διαφόρων λαών, ως θεραπεία πνευμονικών παθήσεων και κυρίως της ελονοσίας, ως αντιπυρετικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό, κατά των ρευματικών πόνων, ως κατάπλασμα σε εγκαύματα, καθώς και σε δαγκώματα ερπετών κι αραχνών. Η φήμη του κατά της ελονοσίας ήταν τέτοια που πιστεύονταν κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ότι αν φυτεύσεις ηλίανθους κοντά σε ένα σπίτι, αυτομάτως θα προστατεύσεις τους κατοίκους του από την ελονοσία. Σήμερα, το έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται ιδιαιτέρως από τη βιομηχανία της σαπωνοποιίας αλλά φυσικά και στην μαγειρική, το γνωστό σε όλους μας ηλιέλαιο, πρώτη ύλη και της μαργαρίνης.
Το φυτό ευδοκιμεί σε ηλιόλουστες θέσεις με πολύ καλή αποστράγγιση του εδάφους φύτευσης τους.
