Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Vitis vinifera L.
Γένος: Vitis
Οικογένεια: Vitaceae / Αμπελοειδή
Συχνές ονομασίες: European grape, common grapevine, grape, grapevine, common grapevine, grapes, sultana raisin, sultana, sultanina, wine grape, wild grape, table grape / αμπέλι, κλήμα, σταφύλι.
Πολυετές, ταχέως αναπτυσσόμενο φυτό με πολλές διακλαδώσεις αποτελούμενες από παλαμοειδή φύλλα κι εδώδιμους, υψηλής διατροφικής αξίας καρπούς, τα σταφύλια. Χρησιμοποιείται πέραν της βρώσης του ως φρούτο φρέσκο ή αποξηραμένο (σταφίδα), στη ζαχαροπλαστική, τη μαγειρική (αμπελόφυλλα για ντολμάδες), για την παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών (κρασί, τσίπουρο) αλλά κι οινοπνεύματος (αιθανόλης).
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα με πληθώρα αρχαιολογικών και παλαιοντολογικών ευρημάτων, κυρίως στη Β. Ελλάδα. Στο όρος Παγγαίο, εξάλλου, σύμφωνα με τη μυθολογία είναι κι η γενέτειρα περιοχή του θεού Διονύσου. Ο γιος του, ο Στάφυλος, καθώς έβοσκε τις κατσίκες του παρατήρησε ότι η μία που έτρωγε ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε πιο γρήγορα. Συνέλεξε, λοιπόν, τους εν λόγω καρπόυς και τους προσέφερε στο βασιλιά της Αιτωλίας Οινέα, ο οποίος παρασκεύασε ένα χυμό από αυτούς και τους έδωσε το όνομα του “οίνο”, ενώ στον καρπό έδωσε το όνομα του δωρητή του “σταφύλι”. Σύμφωνα με τον αρχαίο φιλόσοφο Κλέαρχο τον Σολέα, τη τέχνη της οινοποιίας την ανακάλυψε ο Μάρωνας, ο γιος του Ευάνθη – πιθανώς άλλη ονομασία του Διόνυσου, τον οποίο τιμούσαν στη Μαρώνεια της Θράκης. Για το αμπέλι και το προϊόν του, το κρασί, υπάρχουν αναφορές κι από τον Όμηρο. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο οι καλλιεργούμενες ποικιλίες σταφυλιού προέρχονται από την Ινδία. Το αμπέλι μεταφέρθηκε από την αρχαία Ελλάδα στην Ιταλία και τη Σικελία και μετέπειτα στη Γαλλία κι ακόμη πιο μετά στην Αγγλία. Το 13ο αι. μ.Χ. φτάνει στην Ισπανία και την Πορτογαλία και κατακλύζει την Ευρώπη. Κατά το 17ο αι. σε μια προσπάθεια ανταλλαγής ποικιλιών αμπελιών από την Ευρώπη στην Αμερική, και αντίστροφα, τα φυτά προσβλήθηκαν από ασθένειες και ξεκίνησε η υβριδοποίηση τους.
Σήμερα υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ποικιλίες αμπελιών παγκοσμίως. Ανάλογα με την ποικιλία είναι διαφορετικές οι απαιτήσεις του φυτού, όμως όλα ανεξαρτήτως ποικιλίας απαιτούν απαραιτήτως κλάδεμα για να επιτυγχάνεται καλύτερος εναερισμός του φυτού, η βελτιστοποίηση της εμφάνισης τους και κατά συνέπεια η αύξηση της παραγωγής.
Στον αμπελώνα του Κήπου μας θα βρείτε διάφορες ποικιλίες, όπως:
- Λευκές: αθήρι, ασύρτικο, μαλβαζία,
- Κόκκινες: σιραχ, καμπερνέτ.
Στο θεματικό Κήπο των Αγγέλων θα βρείτε επίσης ποικιλία αμπελιού συμβολίζοντας την αρετή της ηρεμίας και την πνευματική ευφροσύνη. Στο σημείο αυτό θα συναντήσετε τη μαύρη, πρώιμη, ε[ιτραπέζια, άσπερμη ποικιλία Vitis vinifera subsp. vinifera cv. Attica.
