Επιστημονική – Λατινική ονομασία / Είδος: Solanum lycopersicum L.
Γένος: Solanum
Οικογένεια: Solanaceae / Σολανίδες
Συχνές ονομασίες: tomato, garden tomato / Στρύχνον το λυκοπερσικόν - Λυκοπερσικόν το εδώδιμον, τοματιά ή ντοματιά, τομάτα ή ντομάτα (συνώνυμο Lycopersicon esculentum).
Ποώδες, αναρριχητικό φυτό με σκουροπράσινα, οδοντωτά, τριχωτά φύλλα, και υποκίτρινα άνθη. Ο βλαστός της είναι πολύ μαλακός και χρειάζεται υποστυλώματα ή στήριξη σε άλλα φυτά. Ο εδώδιμος καρπός του φυτού, η ντομάτα, είναι πράσινος στην αρχή και κόκκινος κατά την ωρίμανση και χρειάζεται υψηλές θερμοκρασίες. Το κόκκινο χρώμα της το οφείλει σε μια χρωστική που ονομάζεται λυκοπένιο.
Ο τόπος καταγωγής της ντομάτας θεωρείται το Περού όπου ακόμα και σήμερα φυτρώνουν μόνες τους διάφορες ποικιλίες άγριας τομάτας. Στην Ευρώπη μεταφέρθηκε τον 16ο αιώνα μέσω Ισπανών εξερευνητών, και στην Ελλάδα άρχισε να καλλιεργείται το 1818, μάλιστα σύμφωνα με πρόσφατες στατιστικές μελέτες ο Έλληνας καταναλώνει τις περισσότερες ντομάτες στην Ευρώπη, αντιστοιχώντας σε 100 κιλά ντομάτες το χρόνο ανά άτομο!
Η ονομασία ντομάτα προέρχεται από την λέξη tomatl που σημαίνει «σαρκώδες φρούτο» στη γλώσσα των Αζτέκων.
Η ντομάτα καλλιεργείται σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Ο καρπός της καταναλώνεται με κάθε τρόπο κι αποτελεί σημαντική πηγή βιταμινών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων, επίσης αποτελεί πολλή καλή πηγή λυκοπενίου, ενός πολύ ευεργετικού συστατικού για την ανθρώπινη υγεία. Οι ντομάτες της Σαντορίνης, σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες, πιθανώς να είναι οι πλουσιότεροι σε λυκοπένιο καρποί στον κόσμο (το λυκοπένιο έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και λειτουργεί προληπτικά για όλα τα είδη καρκίνου).
Η βρώση ντομάτας έχει πολλαπλά οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό και χρησιμοποιείται από την ομοιοπαθητική. Επίσης, γίνεται εξωτερική εφαρμογή του πολτού των καρπών της τομάτας σε πληθώρα δερματικών παθήσεων καθώς επίσης χρησιμοποιείται και στην κοσμετολογία, καθώς προσδίδει λάμψη σε πρόσωπο και μαλλιά.
Στον Κήπο μας θα βρείτε διάφορες ποικιλίες από τομάτες και τοματάκια. Όπως οι ακόλουθες:
- Τοματάκι Σαντορίνης
Το τοματάκι Σαντορίνης προέρχεται από το ελληνικό, ηφαιστειογενές νησί της Σαντορίνης. Περιέχει πιο υψηλά σάκχαρα, περισσότερο ασκορβικό οξύ – βιταμίνη C και πιο διαλυτές φαινόλες έναντι της κοινής τομάτας. Ενώ, όπως αναφέρεται και παραπάνω, το τοματάκι της Σαντορίνης, σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες, πιθανώς να είναι οι πλουσιότεροι σε λυκοπένιο καρποί στον κόσμο.
Αρχικά, ο σπόρος σπάρθηκε στο νησί από έναν μοναχό το 1818. Η ποικιλία παράγει επίπεδους, στρογγυλούς, μικρούς, ραβδωτούς καρπούς, και καλλιεργείται με ελάχιστο έως καθόλου νερό. Έχουν βαθύτερο κόκκινο χρώμα από τις κοινές τομάτες, μικρότερο μέγεθος και πιο γλυκιά – ελαφρώς όξινη, ξεχωριστή γεύση. Στο φυσικό τους περιβάλλον δεν αρδεύονται και τα φυτά αντλούν την απαιτούμενη υγρασία από το ηφαιστειακό έδαφος του νησιού, παράγοντας ξεχωριστούς, έντονα αρωματικούς καρπούς.
Στη Σαντορίνη εκτιμάται ότι υπήρχαν, πριν το μεγάλο, καταστροφικό σεισμό του 1956 που έπληξε το νησί, 9 μονάδες επεξεργασίας ντομάτας, καθώς η βιομηχανία τοματοπολτού είχε θεωρηθεί πιο επικερδής μέχρι εκείνη την εποχή έναντι αυτής των αμπελιών.
- Τομάτα Βραυρώνας – μπατάλα
Η μπατάλα αποτελεί μία μεγαλόκαρπη, ακανόνιστου σχήματος ποικιλία τομάτας με πολύ νόστιμη γεύση.
- Τοματάκι Black cherry
Μικρόκαρπη, υψηλής παραγωγής ποικιλία τομάτας με διάμετρο καρπού έως 1,5εκ. Παράγει σκουρόχρωμα (σοκολατί), λεπτόφλουδα τοματίνια με πολύ νόστιμη, γλυκιά γεύση.
- Τομάτα μαύρη Brandywine / Black galaxy / Black Russian
Μεγαλόκαρπη, σκουρόχρωμη ποικιλία τομάτας με έντονη και γλυκιά γεύση.
- Ace 55
Ανθεκτική ποικιλία τομάτας με μεσαίου μεγέθους, κόκκινους, λεπτόφλουδους καρπούς με γλυκιά γεύση.
- Τοματάκι Ψαροκόκκαλο (Lobello F1)
Μικρόκαρπη, κυλινδρικού σχήματος, υψηλής παραγωγής ποικιλία τομάτας με μέσο βάρος περίπου 20γρ. Παράγει κόκκινου χρώματος τοματάκια τύπου “βελανίδι” με πολύ γλυκιά γεύση. Χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης ποικιλίας είναι η διάταξη των καρπών επάνω στο τσαμπί. Κάθε τσαμπί φέρει περίπου 12-14 τοματάκια που αναπτύσοονονται σε διάταξη που θυμίζει ψαροκόκκαλο.